Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, co oznaczają poszczególne cyfry w numerze PESEL? Te 11 cyfr zawiera w sobie szereg informacji, w tym datę urodzenia i płeć. Jednak dochodząc do 2000 roku, wprowadzono pewne zmiany, które mogą wprowadzić w błąd nieświadomych. W poniższym artykule omówimy, jak odczytać PESEL, szczególnie tych urodzonych po 2000 roku.
Zrozumienie struktury numeru PESEL
Numer PESEL jest jednym z najważniejszych identyfikatorów każdej osoby fizycznej w Polsce. Składa się z 11 cyfr, z których każda ma swoje specyficzne znaczenie. Pierwsze 6 cyfr to data urodzenia – kolejno dwa numery to ostatnie dwie cyfry roku, następnie dwa numery to miesiąc, a po nich dwie cyfry dnia. Zarówno dni, jak i miesiące są zazwyczaj zapisywane z zerem z przodu, jeśli są jednocyfrowe.
Kolejne dwie cyfry, od siódmej do ósmej, to numer serii urodzeń dla danego roku i miesiąca. Może to być dowolna liczba od 01 do 99. Trudno jest przypisać konkretne znaczenie tym dwóm cyfrom, ponieważ są one przydzielane według wewnętrznych reguł Urzędu Stanu Cywilnego.
Dziewiąta i dziesiąta cyfra to identyfikator płci. Jeśli jest parzysta, oznacza to, że osoba jest kobietą, a jeśli jest nieparzysta – mężczyzną.
Ostatnia, jedenasta cyfra to tzw. cyfra kontrolna. Służy do weryfikacji poprawności całego numeru PESEL i jest obliczana na podstawie pozostałych cyfr w określonym algorytmie.
Zrozumienie zmian w numerach PESEL po 2000 roku
W przypadku osób urodzonych po 2000 roku, schemat numeru PESEL jest taki sam, z jednym istotnym wyjątkiem – dotyczącym oznaczenia roku i miesiąca urodzenia. Ze względu na format zastosowany w PESEL, który zakłada użycie tylko dwóch ostatnich cyfr roku, konieczne było wprowadzenie mechanizmu różnicującego wiek osób urodzonych przed i po 2000 roku.
Zdecydowano się na dodanie 20 do numeru miesiąca dla osób urodzonych po 2000 roku. Dlatego urodzeni w styczniu 2000 mają w swoim PESELu „20” jako numery miesiąca, a nie „01”, jak było by to w przypadku osób urodzonych w styczniu 1900. Podobnie, urodzeni w grudniu 2000 mają w swoim PESELu „32” jako numery miesiąca.
W praktyce oznacza to, że aby odczytać rok i miesiąc urodzenia osoby urodzonej po 2000 roku, konieczne jest odjęcie 20 od numeru miesiąca i uwzględnienie tego w interpretacji numeru roku urodzenia.
Praktyczne wskazówki do odczytywania numeru PESEL
Do odczytania PESELu, zwłaszcza dla osób urodzonych po 2000 roku, kluczowe jest zrozumienie informacji zawartych w pierwszym bloku 6 cyfr. Jeśli nr miesiąca wynosi 21-32, oznacza to, że osoba urodziła się w latach 2000-2099. Należy odjąć 20 od numeru miesiąca, aby otrzymać prawdziwy miesiąc urodzenia, a do numeru roku dodać 2000.
Na przykład, jeżeli numer PESEL zaczyna się od „022101”, oznacza to, że osoba urodziła się 1 stycznia 2002 roku. Cyfra „21” jest tutaj numerem miesiąca, ale po odjęciu 20 otrzymujemy „1”, co oznacza styczeń. Cyfra „02” to numer roku, ale dodając 2000, otrzymujemy pełny rok „2002”.
Numery od 7 do 10 oznaczają płeć – parzysta cyfra oznacza kobietę, nieparzysta mężczyznę. Ostatnia cyfra, jak już wcześniej wspomniano, jest cyfrą kontrolną i najczęściej jest ignorowana podczas interpretacji numeru PESEL.
Teraz, kiedy już wiesz jak odczytać numer PESEL, warto zauważyć, że jest to przydatna umiejętność nie tylko dla pełnej identyfikacji osoby, ale również może mieć praktyczne zastosowanie, jak na przykład szybkie określenie czyja jest to kolej urodziny czy też jakie jest przybliżone wiek osoby na podstawie jej PESELu.
